Πολεοδομική μορφή και Αρχιτεκτονική της Ρόδου
25 Φεβρουαρίου, 2015
Η γλυπτική τέχνη στην Ελλάδα
25 Φεβρουαρίου, 2015

Η χαρακτική τέχνη στην Ελλάδα

Η χαρακτική, όπως και η ζωγραφική, είναι τέχνη που ξεκινάει από το σχέδιο. Το κυριότερο χαρακτηριστικό της χαρακτικής είναι η μεταφορά του σχεδίου σε μιαν άλλη επιφάνεια, σε πολλές επαναλήψεις. Έτσι το σχέδιο μπορεί να επαναληφθεί, και από την πρωτότυπη δημιουργία να πάρουμε και άλλα πανομοιότυπα, πρωτότυπα και γνήσια έργα.

Ο όρος χαρακτική αναφέρεται στη διαδικασία με την οποία ένα αρχικό σχέδιο χαράζεται πάνω σε μια πλάκα ξύλου, χαλκού, πέτρας ή τσίγκου, με κάποια τεχνική, ώστε να μπορεί να μεταφερθεί στο χαρτί σε πολλά αντίγραφα. Χαρακτικό θεωρείται το έργο, που ο ίδιος ο καλλιτέχνης το σχεδιάζει, το χαράζει στην πλάκα, το τυπώνει και το υπογράφει σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων.

Πέντε είναι οι βασικές κατηγορίες τεχνικών της χαρακτικής και των τυπωμάτων.

  1. Αναγλυφοτυπία. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται η ξυλογλυφία και η λινογραφία. Στις τεχνικές της αναγλυφοτυπίας σημαντικό στοιχείο είναι ότι τυπώνεται το ανάγλυφο το οποίο μένει, αφού αφαιρεθούν τα τμήματα του υλικού που δεν θα δεχτούν το μαύρο ή τα χρώματα.
  2. Βαθυτυπία. Στην κατηγορία αυτή ανήκει η χαλκογραφία σε χαλκό, τσίγκο ή ατσάλι. Σημαντικό στοιχείο της είναι ότι το μαύρο ή τα χρώματα που θα δώσουν το χαρακτικό μπαίνουν στις εσοχές, οι οποίες γίνονται από τον καλλιτέχνη χαράζοντας το υλικό με διάφορα εργαλεία ή με οξύ και άλλα χημικά μέσα.
  3. Επιπεδοτυπία. Περιλαμβάνει τις τεχνικές της λιθογραφίας σε πέτρα, τσίγκο και αλουμίνιο με τη μέθοδο offset. Σε αυτή την περίπτωση δεν τυπώνονται ούτε το ανάγλυφο της πρώτης κατηγορίας ούτε η εσοχή της δεύτερης, αλλά το ίδιο το σχέδιο που είναι σχεδιασμένο, πάνω σε μια επίπεδη επιφάνεια.
  4. Διατυπία. Στην κατηγορία αυτή ανήκει η μεταξοτυπία, όπου το χρώμα περνάει από μεταξένια, μάλλινη, νάυλον ή μεταλλική γάζα για να φτάσει, με το χέρι ή με φωτοχημικές μεθόδους, στο χαρτί.
  5. Μονοτυπία. Με τη μονοτυπία τυπώνεται το ζωγραφισμένο με μελάνια ή ελαιοχρώματα σχέδιο από μεταλλική πλάκα ή γυαλί στο χαρτί σε ένα μόνον αντίγραφο.

Στη χαρακτική σήμερα χρησιμοποιούνται επίσης η φωτογραφία, το πλαστικό, το πλέξιγκλάς, ζελατίνες, διάφορα χαρτόνια με γύψο, φωτοτυπικό υλικό, το μελάνι αντικαθίσταται από κομμένες πλάκες, δημιουργούνται μεγάλα, τρισδιάστατα χαρακτικά και εφαρμόζονται μεικτές τεχνικές.

Στη μεταξοτυπία τα έργα μπορούν να είναι γνήσια αντίγραφα, αλλά και αναπαραγωγές. Η τεχνική αυτή χρησιμοποιείται για την αναπαραγωγή έργων ζωγραφικής (παλιών και νέων).

Χαρακτικά που μεταφέρονται στον πηλό έχουν επισημανθεί από την 3η π.Χ. χιλιετία περίπου. Πρόκειται για διάφορα σχέδια που είχαν χαραχτεί σε σκληρά υλικά και κατόπιν μεταφέρθηκαν στον υγρό πηλό με τη βοήθεια κυλίνδρων.

Η χαρακτική ήταν γνωστή στην Ελλάδα από τον 17ο αιώνα, όπως αποδεικνύεται από πρωτότυπα χαρακτικά και αντίγραφα έργων ζωγραφικής που κυκλοφορούσαν σε διάφορες περιοχές. Οι περισσότεροι ζωγράφοι και μερικοί από τους γλύπτες στην Ελλάδα έχουν ασχοληθεί και με τη χαρακτική στις προεκτάσεις της τέχνης τους, των αναζητήσεων και των κατακτήσεών τους. Η απασχόλησή τους με τη χαρακτική, με την οποία δεν δίνουν μόνο πρωτότυπα έργα, αλλά και μεταφορές ζωγραφικών ή γλυπτικών τους προσπαθειών, γίνεται επειδή η τέχνη αυτή τους δίνει τη δυνατότητα να επικοινωνήσουν με ένα μεγαλύτερο κοινό.